Procedure

EMDR-sessies kosten veel energie omdat er reactivatie van de herinnering nodig is om de verwerking op gang te brengen. Dit betekent dat de patiënt moet terugdenken aan de gebeurtenis, inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens, iets wat men juist het liefste wil vermijden. Eerst wordt de traumatische ervaring in kaart gebracht. Wat is er precies gebeurd? Wat dacht u, wat voelde u, wat deed u? Hoe werd er naderhand door anderen gereageerd? Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De patient moet de nare gebeurtenis steeds opnieuw voor de geest halen in combinatie met een afleidende prikkel. U krijgt bijvoorbeeld een koptelefoon op met klik-geluiden in het linker en rechteroor. Na elke set afleidende prikkels wordt er even rust genomen en merkt de patiënt dat er van alles in hem opkomt. De procedure brengt bijna altijd een stroom van gedachten, gevoelens, beelden of lichamelijke reacties op gang. Vaak verandert er wat. De patient moet zich concentreren op de meest opvallende verandering, waarna een nieuwe set prikkels volgt, net zo lang tot de emotionele lading van de gebeurtenis is uitgedoofd. Hierna wordt de positieve kerngedachte versterkt (bijvoorbeeld "Ik ben van waarde.") 

Werkingsmechanisme

Men veronderstelt dat duale aandacht de effectiviteit van EMDR deels verklaart. Duale aandacht is het aandacht geven aan twee zaken, te weten de nare herinnering en een afleidende prikkel. Deze prikkel kan bestaan uit het maken van oogbewegingen of het luisteren naar klik-geluiden in een koptelefoon of het alternerend klappen op de handen.